De wereld is geschokt na de aanslag in Manchester. Na een concert van pop-idool Ariana Grande liet een terrorist een bom afgaan. Moet je hierover met kinderen praten? Jazeker! Maar hoe dan? Omdat we veel vragen krijgen van ouders en leraren, hierbij de tien tips van de Kindercorrespondent.
Kinderen horen, zien en lezen net zo goed het nieuws als volwassenen. De kans is groot dat ze via sociale media zelfs meer voorbij zien komen dan wij. Advies voor alle ouders, leraren en anderen die met kinderen te maken hebben: praat erover. Het is belangrijk voor de kinderen en voor jezelf.
1) Praten is belangrijk, luisteren nog meer. Elk kind is verschillend en gaat ook verschillend met heftig nieuws om. Dat heeft met persoonlijkheid en leeftijd te maken. Stel daarom vragen en laat het kind vooral zelf vertellen. Wat heb je gezien, gehoord of gelezen? Wat vind je ervan? Het kind moet het gesprek leiden. Dat kan informeel tijdens de afwas, maar bijvoorbeeld ook tijdens het middageten of in de klas. Beter niet vlak voor kinderen gaan slapen. Geef ze de ruimte om zelf te vertellen, nadenken en woorden te vinden. Laat weten dat jij het belangrijk vindt dat het kind gedachten en gevoelens deelt.
2) Geef emoties en angsten een plek. Het is logisch dat kinderen verdrietig, boos of angstig zijn. Juist daarom is het belangrijk gevoelens te uiten en bespreken. Door over het nieuws te praten, tekenen of schrijven, geven kinderen gebeurtenissen een plek. Elk kind doet dat op zijn of haar eigen manier.
3) Benadruk de zeldzaamheid. Onthoud dat dingen die in het nieuws komen, vaak dingen zijn die zelden of nooit gebeuren. Een aanslag als deze komt bijna nooit voor, mede daarom is het groot nieuws en wordt er overal over gepraat. Er zijn veel cameraploegen, fotografen en verslaggevers in Manchester en je ziet er dus veel over op TV en sociale media.
4) Blijf bij de feiten. Vooral op sociale media is niet alles wat geschreven wordt waarheid. Let op ‘fake news’ en haal informatie alleen van betrouwbare bronnen. Kinderen zijn nieuwsgierig en willen vaak heel praktische dingen weten. Beantwoord alleen de vragen die een kind stelt. ‘Dat weet ik niet’, is ook een antwoord. Of ‘dat onderzoekt de politie nog.’ Als kinderen meer willen weten, gaan ze vanzelf verder vragen. Geef eerlijke antwoorden, nuanceer en stel gerust. Maak het niet dramatischer dan het is, maar ook niet minder erg. Kinderen hoeven niet alle gruwelijke details te weten, bijvoorbeeld over slachtoffers. Als ze toch iets tegenkomen, laat ze er dan zelf over vertellen.
5) Benoem ook positieve dingen. Vertel bijvoorbeeld dat hulpverleners de slachtoffers helpen, dat de politie er alles aan doet om de daders te pakken en te zorgen dat dit niet nog een keer gebeurt. Benadruk dat bijna alle mensen op de wereld zijn boos over de aanslag. Presidenten, koningen, vluchtelingen, boeddhisten, moslims, katholieken en de buurvrouw.
6) Bied perspectief. Waarom doen mensen zoiets, is een logische vraag. Vaak hebben kinderen zelf een antwoord, ze weten en bedenken meer dan de meeste volwassenen denken. Luister daarnaar! Een kind van 11 over terroristen: ‘Het zijn mensen die iedereen bang willen maken. Vaak zijn ze in de war en ze willen aandacht.’
7) Speel een positieve rol, bijvoorbeeld door zelf terughoudend te zijn met het bekijken en delen van (gewelddadige) beelden. Als kinderen geconfronteerd worden met onrecht, willen ze vaak iets doen en hun stem laten horen. Ze kunnen een tekening maken of een verhaal schrijven of een reactie of mening posten op sociale media. Ook helpt het om te zien of horen wat andere kinderen vinden, bijvoorbeeld tijdens een klassengesprek, in het Jeugdjournaal, Kidsweek en 7days. Zo zien kinderen dat ze niet de enige zijn met angst, boosheid of andere emoties.
8) Filter het nieuws. Wat wil een kind wel zien en wat niet? Vaak kunnen ze dat prima zelf aangeven. Het gaat niet alleen om TV-programma’s, maar ook om Facebook, Twitter en Instagram. Zeker met oudere kinderen kun je samen hun accounts op sociale media filteren, zodat ze bepaalde bronnen niet ontvangen of dat filmpjes niet automatisch opstarten.
9) Kijk minder nieuws. Houd je kind een tijdje weg van het nieuws als je merkt dat het te angstig wordt. Doe dat op een creatieve manier, want verbieden helpt niet, dan wakker je de interesse juist aan. Leg de krant onder op een stapel, of ga toevallig net eten op het moment dat het nieuws begint.
10) Doe ook iets vrolijks! Vergeet niet dat er ook veel leuke dingen zijn om te doen of aan te denken. Doe een spelletje, kijk een leuke film, vertel een vrolijk verhaal en geef elkaar een knuffel. Het helpt en niet alleen voor kinderen.
Meer over kinderen en media in het boek ‘Kinderen hebben Nieuws’ van De Kindercorrespondent.
Andere websites met tips:
Nieuws voor kinderen:
www.kidsweek.nl
www.jeugdjournaal.nl
Nieuws voor jongeren:
www.sevendays.nl
