M’n tassen moeten open, pasjes worden gecontroleerd en de douane spit ook m’n telefoon door. Het is ‘serious business’ op de grens met Zwitserland. De ene na de andere vraag krijg ik toegeblaft. Uit een ooghoek zie ik dat de vluchtelingen in een ruimte naast me hun treinkaartjes inleveren en formulieren invullen. De douaniers, 15 man sterk, maken al indruk op mij, laat staan op de jongens die vorige week nog op een boot de Middellandse Zee over dobberden. Toch?!
Met een stralende lach wandelt Natnael (14) met zijn vriendje even later het perron op. Trots laat hij een document zien. Helemaal van hem, met pasfoto, handtekening en gratis treinkaartje. Nummer 17152 staat erop. Binnen 24 uur moeten de jongens zich melden in een Zwitsers opvangcentrum aan de Duitse grens. Een printje met treintijden is bijgevoegd.
Omdat de jongens enthousiast bij mij staan, verzamelen ook de andere vluchtelingen zich om ons heen. Er ontstaat een levendig gesprek in een taal waar ik geen woord van versta. Af en toe vertaalt Eyob (24) wat zinnen in het Engels. De oudste van het stel haalt water, cola, chips en koekjes uit zijn tas. Iedereen krijgt iets en ik mag niet weigeren. Als de volgende trein aankomt herhaalt het ritueel van twee uur geleden zich. Douaniers halen de vluchtelingen eruit, daarna worden wij erin gestuurd.
De jongens kijken hun ogen uit. Ze zijn geboren in Eritrea, reisden weken door de woestijn, stapten in Libië op een boot en zitten nu in een luxe trein door de Alpen. Voor het eerst zien ze hoge bergen, bossen, blauwe meren. ‘Dit is het paradijs’, zucht Anan (17).
Natnael speelt ondertussen met zijn smartphone. In Milaan gekocht voor 150 euro. Met simkaart. Geld kreeg hij onderweg van mensen die contact hebben met zijn familie. De telefoon gaat. Het is zijn broer uit Engeland. Met verbazing kijk ik wat er gebeurt. Het lijkt voor deze jongens een grote speurtocht. Bij elke stop krijgen ze een nieuwe opdracht of aanwijzing. Overal is iemand die ze kan en wil helpen.
Na alle ellende die ze hebben meegemaakt, of ondanks de ellende, hebben de jongens plezier. Maar hoe lang duurt het nog voor ze zich beseffen dat het geen spel of avontuur is? Dat ze als ‘bootvluchteling’ naar school moeten? Dat dit het begin van een nieuw leven is? Totaal anders dan alles wat ze ooit meemaakten. Aan die realiteit is Natnael voorlopig nog niet aan toe. Hij heeft ontdekt hoe je selfies maakt. Of ik even m’n bluetooth aan wil zetten, dan kan hij ze naar me versturen.
In totaal kwamen het eerste half jaar van 2015 zo’n 70-duizend vluchtelingen per boot in Italië aan. Onder hen ongeveer 7000 kinderen van wie er ruim 4000 alleen reisden. Het hele verhaal binnenkort in krant en/of tijdschrift.
